یکی از زنان فاضل و نامدار افغانستان خانم ریحانه غزنوی است.
این بانوی ستوده
گوهر در وقت عظمت و اعتلای غزنه یعنی در عهد محمود غزنوی و فرزندش ابو سعید شهاب
الدوبه مسعود در شهر قشنگ و زیبای غزنه که در آنوقت بنام عروس شهر ها یاد میشد
میزیست.
ریحانه دختر حسین خوارزمی و پدرش یکی از امرای نامدار آنوقت بود. موصوف از
زنان نامی قرن پنجم هجری و با ابوریحان بیرونی معاصر میباشد.
تاریخ تولد و مرگ ریحانه دقیق معلوم نیست، تنها کتاب (التفهیم الاوایل وضاعته
التجیم) که آنرا ابوریحان محمد بن احمد یکی از
نویسنده گان بزرگ دربار محمود و مسعود غزنوی در سال ٤٢١ نوشته است، یگانه منبع معلومات در این باره
بوده و طوریکه ابوریحان در این کتاب، علم نجوم را به زبانهای عربی و دری بیان کرده
به همین قسم آن نویسندۀ شهیر در این کتاب خود به این زن نامی غزنه یعنی ریحانه
غزنوی نیز اشاره نموده است. کتاب (التفهیم لاوایل وضاعته التجیم) توسط ابوریحان
بیرونی بنام دوشیزه ریحانه غزنوی تالیف شده و یکی از کتابهای مشهور بیرونی است.
همچنان در کتاب دانشمندان نامی اسلام که در سال ١٣٤١ هجری در تهران چاپ شده و
مولف آن سید محمود خیزی است نیز از ریحانه غزنوی نامبرده شده و مولف این کتاب
ریحانه را یکی از بانوان دانشمند غزنه و معاصر و شاگرد بیرونی خوانده است.
طوریکه از مطالعۀ لابلای سطور کتاب (التفهیم لاوایل وضاعته التجیم) بر می آید این زن نامی غزنه به
علم نجوم علاقۀ خاص داشته و در فراگرفتن این علم از معلومات ابوریحان استفاده
مینموده است.
ابوریحان آن نویسندۀ بی نظیر غزنه در مقدمۀ کتاب مذکور در بارۀ دوشیزه ریحانه
غزنوی چنین نگاشته است (ریحانه غزنوی که دختر خوارزمی است دارای فکر خیلی ها عالی
بوده و از روی سوال و جواب این چیز ها را نوشته است). از اینجا فهمیده میتوانیم که
این بانوی نامی غزنه در علم نجوم به اندازۀ کافی وارد بوده و از طریق سوال و جواب
با ابوریحان مفاهمه میکرده و شاید در این مفاهمه با ابوریحان از وی علوم متداولۀ
آن عصر را از قبیل صرف، نحو، بیان معانی و ادبیات می آموخته است.
ریحانه یکی از زنان دانشمند نامی غزنه بوده و در عین حال مایۀ افتخار همه زنان
افغانستان است. چنانچه اکثر تذکره نویسان مقام علمی وی را ستوده و از وی به نیکی
یاد کرده اند.
سید امان الله پیرزاده ـ روزنامۀ انیس ، دوشبنه هژدهم جوزا سال ١٣٤٩
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر