نوشتۀ : عبدالکریم لطیف
پهلوانی از جملۀ ورزش
های باستانی کشور ما بوده و تاریخ بسا طولانی و پُرشکوهی دارد.
این ورزش در اکثر
کشور های جهان نیز تاریخچۀ طولانی دارد. اساساَ پهلوانی برای دفاع از خاک و تمامیت
آن در بین جوامع رواج داشت. یعنی در زمانه های قدیم که حکمروایان توسط عدۀ کثیری
اشخاص تنومند و قوی بر یکدیگر حمله میکردند در این حملات و لشکر کشی ها پهلوانان
نقش مهم و بارزی را اجرا می کردند. اما با گذشت زمان و با بوجود آمدن وسایل و
اسباب جنگی از اهمیت پهلوانان در میدان های جنگ نیز آهسته ـ آهسته کاسته شد و دیگر
پهلوانان در پهلوی وسایط جنگی در جبهات جنگ نقشی نداشند. بنابر این پهلوانی بعد از
آن به حیث یک ورزش در بین مردم عرض وجود کرد و از آن تاریخ تا اکنون پهلوانان
زیادی یکی پی دیگر آمدند و رفتند.
پهلوانی در سابق جز
سرگرمی های مردم در ایام سَیر و میله بود و پهلوانان در آن مواقع یکی مقابل دیگر
مسابقه می دادند. چنانچه یکی از پهلوانان سابقه دار کشور حکایت میکرد که در حدودی
یک قرن قبل پهلوانی بعد از سکوت چند وقتی دوباره رنگ و رونق گرفت. در آن موقع
خلیفه آته رحمی از بهترین و قوی ترین پهلوانان به شمار میرفت. وی که از اهالی
مناطق مرکزی کشور بود و در کابل پیشۀ میوه فروشی داشت در بازار های شیوکی، بینی
حصار و شمالی کار می کرد.
آته رحمی جوان که در
حدود هژده سال عمر داشت زمانی که به ورزش پهلوانی آشنایی کامل پیدا کرد با قوی
ترین پهلوانان دوران خود دست و پنجه نرم میکرد که اکثراَ آنها را مغلوب نیز میساخت.
وی در حدودی هژده الی بیست سِیر [ یک سِیر معادل هفت کیلو گرام] اموال را توسط سر
خود از یکجا به جای دیگر نقل می داد. البته پهلوانان دیگری مثل آته رحمی بودند که
آنها نیز از خود نام و شهرتی داشتند . مانند جمعه چار کلاه، آغا جان قره دشتی،
خلیفه عزیز چندی و غیره.
پهلوانی در آن زمان روی
خاک صورت می گرفت که بنام (هرکاره) یاد می شد. پهلوانان مسابقات شان را در باغ
سلطان جان (سرای لیلامی فروشی فیض محمد) انجام می دادند. اما در روز های میله در
باغ بابر، سیاه سنگ، بریکوت و پغمان می رفتند و به اجرای مسابقات و نمایشات می
پرداختند.
قبلاَ گفتیم که اته
رحمی از قوی ترین و سرشناس ترین پهلوانان بود نا گفته نباید گذاشت که بودند
پهلوانانی که با اته رحمی مسابقه می دادند مثل پهلوان رمضان مشهور به بچۀ رجو،
بابه قادر، پهلوان یوسف بچۀ کارنده و عزیز رنگ زرد که آنان نیز صاحب شهرت و
محبوبیت بودند. از شاگردان بابه قادر می توان از خلیفه نظام برنج فروش، خلیفه
تیمور و مظلوم جت وهمچنان اکرام ده افغانی و حسن لنداک نامبرد. لنداک شخصی را می گفتند
که در عسکری حواله دار می بود یعنی (حواله دار) ها را لنداک می گفتند.
در آن زمان پهلوان
مشهور هندی عبدالرحمن پشاوری جهت انجام یک سلسله مسابقات به کابل امده بود تا با
پهلوانان افغانی مسابقه بدهد که البته عزیز رنگ زرد با وی مسابقه داد که در میلۀ
جبۀ بریکوت صورت گرفت و در نتیجه پهلوان عزیز رنگ زرد پهلوان پشاوری را مغلوب کرد.
در سال ١٨٨٠ تا ١٩٠٠ هم پهلوانان مشهور و
قوی هیکلی وجود داشتند مانند پهلوان اکرم ده افغانی و بابه قادر که البته این
افراد به اندازه ای قوی و تنومند بودند که تا باغ بابر هفت الی هشت بار دم می گرفتند.
در یکی از روز های میله که امیر عبدالرحمن و عدۀ زیادی از اهالی شهر حضور داشتند دو پهلوان
نامبرده با هم مسابقه دادند که هر دو
تقریباَ پانزده دقیقه سرشاخ رفتند و هر قدر کوشیدند چال های شان کار نیآمد تا
بالاخره خلیفه قادر از چال (تراول) که یکی از چال های معروف و کاری آن زمان بود، کار
گرفت. البته (تراوال) آنست که با ساعد در پشت گردن حریف می زنند تا او را نقش زمین
بسازند.
خلیفه خیر نیز یکی از پهلوانان معروف آن زمان
بود. وی مدتی که ورزش پهلوانی را شروع کرد در تمام ایام در داخل کشور و در
هندوستان دو صد و سه کشتی را انجام داد که در صد مسابقۀ آن مغلوب و در یک صد و سه
مسابقه دیگر غالب گردید. در یکی از روز ها عزیز رنگ زرد با جلال شاگرد لنداک
مسابقه داد. آن دو مورد احساسات گرم و جوش خاص قرار گرفتند. در این مسابقه عزیز
رنگ زرد بالای جلال غالب گردید.
در این موقع از پهلوان نظام نیز در بین
دوستداران ورزش پهلوانی صحبت می شد. روزی عزیز رنگ زرد با غروری که داشت بالای
خلیفه نظام صدا زد تا با وی مسابقه دهد. خلیفه نظام با وجود همه خصوصیاتش نزد عزیز
رنگ زرد مغلوب شد.
با گذشت زمان پهلوانان تازه کار و جوانتری
روی صحنه آمدند که آنها با آمدن شان تخنیک و تکتیک های جدید را می آوردند. چنانچه
در سال ١٣٠٢ هفت نفر پهلوان معروف و مشهور هندی به کابل
آمدند که عبارت بودند از پهلوان چراغ، چواتا گاما، برا گاما ـ مشهور به رستم هند. آنها
در جشن استرداد استقلال کشور شرکت کرده بودند و مسابقات شان با پهلوان برات،
پهلوان قاسم ، پهلوان نظام، پهلوان تیمور و پهلوان حسن مراد خانی صورت گرفت. اما
پهلوانان افغانی از مغلوب نمودن پهلوانان هندی به این دلیل که آنها مهمان اند صرف
نظر کردند و برای سرگرمی مردم پهلوانان افغانی، بین خود مسابقات و نمایشات را اجرا
کردند.
از جملۀ پهلوانان سال های قبل میتوان از
برات، یاسین بچۀ محمد خواجه فراشی، خلیفه نظام، علی محمد بیماروکی، رحیم بچۀ بلال
و سلیمانخیل نام برد.
پهلوانی نه تنها در
کشور ما بلکه در تمام جهان سیر انکشافی را روز به روز همدوش دیگر امور زندگی شان
می پیماید و مسابقات پهلوانی امروز نسبت به سال های قبل مطابق به قوانین و مقررات
بین المللی در جمنازیوم ها و ادیتوریم ها صورت میگیرد و پهلوانی امروز با تخنیک و
تکتیک های جدید خود در همه جوامع ورزشی رایج گردیده است.
ماخذ : روزنامۀ انیس
مورخ ٢٤ حمل ١٣۵۳
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر