آیا میدانید چه زمانی انسان ها شروع به شمارش زمان کردند؟
آیا میدانید در جهان چه نوع تقویم وجود دارد؟
آیا میدانید اسم های ماه های سال چه معنی دارد؟
وقتی انسان
ها شروع به کشت و
زرع زمین نمودند وادار گردیدند تا فصل های
سال را بشناسند و در نهایت همین موضوع باعث ایجاد تقویم گردید.
یونان قدیم
در یونان قدیم هر شهر از خود داری تقویم جداگانه ای بود و به همین دلیل سال نو نیز در همه کشور به طور یکسان و به عین روز آغاز نمی شد
.این موضوع باعث میگردید تا برگزاری مجالس بین سران دولت های محلی به مشکلات
روبرو شود. اما یونانی ها راۀ حلی را برای این
مشکل شان سنجیدند و آن ایجاد و راه اندازی مسابقات ورزشی یعنی مسابقات المپیا بود
که در فاصلۀ چهار سال دایر میگردید. البته در آن زمان کلمۀ (المپیا) به خود
مسابقات نه بلکه به همان چهار سالی اطلاق می شد که در میان دو دور این مسابقات
قرار داشت. نخستین دور مسابقات المپیا در سال ٧٧٦ قبل از میلاد راه
اندازی شد.
به این ترتیب دیده میشود که مسابقات
المپیا در واقع برای شمارش وقت ایجاد شده است.
تقویم بودایی
در تقویم بودایی شمارش زمان از
تاریخ احتمالی وفات بودا آغاز میگردد. به همین دلیل سالی که گمان میرود بودا در آن
مرده باشد، بنام سال صفری یاد میشود. اما در مورد سال صفری یا همان سال وفات بودا
در بین پیروان دین مذکور وحدت نظر وجود ندارد. به این معنی که بودایی های ساکن در
کشور های تایلند، لاووس و کمبودیا، سال ٥٤٤ قبل از میلاد را به عنوان سال وفات بودا
می شناسند. در حالی که به باور بودایی های ساکن در کشور های مانند سیرلانکا و هند،
بودا در سال ٤٨٠ قبل از میلاد چشم از جهان پوشیده است. به این ترتیب سال صفری در
تقویم بودایی در کشور های مختلف متفاوت میباشد.
در تقویم های بودایی و هندویزم نخستین
سال را (سال صفری) مینامند. در حالی که در تقویم گریگوریوس، یعنی همان تقویم که
امروز تقریباَ در سراسر جهان رایج است، سال صفری وجود ندارد. در تقویم گریگوریوس
که میلاد حضرت عیسی مسیح در آن به عنوان مبدا شمارش زمان شناخته میشود، سال نخستین
را به نام سال اول بعد از میلاد مینامند.
تقویم جولیانی
شمارش ماه ها نزد رومیان براساس
حرکت مهتاب به دور زمین صورت میگرفت. به عبارۀ دیگر تقویم رومیان قمری بود
و تعداد روز های سال در آن به ٣٤٥ میرسید. اما از آنجایی که در تقویم قمری فصل های
سال ثابت نبوده و در حال تغییر میباشد، به همین دلیل روز های مذهبی رومیان نیز هر سال در عین
فصل تصادف نمیکرد که این موضوع باعث ناراحتی رومیان گردیده بود.
زمانی که (جولیوس سزار) دیکتاتور
روم در سال ٤٦ قبل از میلاد به قدرت رسید تصمیم گرفت تا روز های مذهبی را دوباره
به مواقع اصلی شان در تقویم برگرداند. به همین دلیل او در سال ٤٦ قبل از میلاد ٢٣
روز اضافی را در اخیر ماۀ فبروری همان سال و همچنان ٤٤ روز اضافی دیگر را در میان
ماه های نوامبر و دسمبر داخل نمود. به عبارۀ دیگر او به تعدادی ٦٧ روز اضافی را در
تقویم همان سال داخل نمود. به این ترتیب سال ٤٦ قبل از میلاد با داشتن ٤٤٥ روز
عنوان طولانی ترین سال در طول تاریخ بشر را اختیار نمود. جولیوس سزار این سال را (آخرین
سال سردرگمی) نامید ولی مردم که با این اقدام او دچار سردرگمی بیشتر شده بودند این اقدام او را مسخره نموده سال مذکور را به نام (سال سردرگمی) مسمی
نمودند.
سزار جولیوس (تقویم جولیانیJulian calendar ) را ساخت که در اول جنوری سال ٤٥ قبل از میلاد مورد
استفاده قرار گرفت. یکی از مشاوران سزار که منجم نیز بود به نام Sosigenesمحاسبه کرده بود که یک سال دارای ٣٦٥,٢٥ روز است. برای این که شمارش ایام به
شکل درست صورت بگیرد او پیشنهاد کرد تا هر چهار سال بعد در ماۀ فبروری یک روز
افزوده شود که او آن را سال کبیسه نامید. اما محاسبۀ این منجم نیز دقیق نبود و با
گذشت زمان انحراف بین سال شمسی و تقویم جولیانی نیز به میان آمد.
و اما ماه های سال اسم های شان را از کجا گرفته
اند؟
جنوری (Ianuarius): این ماه اسمش را از رب النوع ژینوس یا جینوس (Janus) که نزد رومیان به نام خدای گذرگاه ها، عبورگاه ها و یا خدای آغاز ها و انجام ها
شناخته میشد، گرفته است. رب النوع جینوس دارای دو سر میباشد که به باور رومیان یک رُخ
آن به گذشته و رُخ دیگر آن به آینده نگاه میکند.
فبروری (Februarius)
: کلمۀ (Februare)به معنی پالایش و تطهیر بوده و اشاره به یک جشن مذهبی ای میکند که برای آشتی و
سازش برگزار میشد.
مارچ (Martius)
: اشاره میکند به (Mars)
رب النوع جنگ.
اپریل (Aprilis) : واژۀ (Aprire)به معنی گشودن
[گشایش و آغاز فصل بهار و سرسبزی] بوده به
رب النوع (وینوس Vinus) وقف یا اهدا شده است.
می (Maius):
از نام رب النوع بهار یعنی (میا Maia)
گرفته شده است.
جون (Iunius):
اشاره میکند به رب النوع (یونو Juno) که خواهر و
همسر رب النوع (جوپیتر Jupiter) میباشد.
جولای (Iulius)
: این ماه در اصل (Quintilis) نام داشت
ولی بعد از مرگ (جولیوس سزار) به احترام او به نام (Iulius)
مسمی ساخته شد.
اگست (Augustus): این ماه تا سال هشتم قبل از میلاد (Sextillis)
نامیده میشد ولی در همان سال به احترام (اگوستوس سزار) به (Augustus)
مسمی ساخته شد.
سپتمبر (September) : از (Septem)
که به معنی عدد هفت میباشد گرفته شده است. البته قبل از رویکار آمدن (تقویم
جولیانی) سپتمبر ماۀ هفتم سال بود.
اکتوبر (October):
از عدد هشت یعنی (Octo) گرفته شده
است.
نوامبر (November)
: از عدد نُه یعنی (Novem) گرفته شده
است.
دسامبر (December)
: از عدد ده یعنی (Decem) گرفته شده
است.
اقوام مایا و تقویم های
چهارگانۀ شان
به باور اقوام (مایا) که در امریکای مرکزی سکونت داشتند زندگی و جهان ما به شکل دایروی یا حلقوی در جریان بوده و وقتی
یک حلقه یا دور زندگی تمام میشود دور دیگر یا حلقۀ دیگری آن آغاز میگردد. اقوام مایا دارای چهار تقویم بوده و با مطالعۀ دقیق موقعیت آفتاب، مهتاب و دیگر سیاره ها
به وقت ارزش زیادی قایل می شدند. طوری که هرگاه قرار می بود یک اسیر جنگی در یک
لحظۀ خاص برای "ارباب انواع" قربانی گردد مایا ها سال های زیادی منتظر می ماندند تا
مثلاَ سیارۀ زهره به همان موقعیت مورد نظر شان قرار بگیرد تا بعداَ شخص موصوف
قربانی گردد.
این چهار تقویم اقوام مایا هر کدام
ساحات تطبیق یا اهداف خاص خود را داشت.
اول : (تقویم خورشید) که (Haab) نامیده میشد توسط همه افراد جامعه مورد استفاده قرار
میگرفت.
دوم :(تقویم فصل دَرَو / برداشتن خرمن) یا (Tzolkin)توسط دهقانان به کار برده می شد.
سوم : (تقویم مخفی) که صرفاَ توسط
روحانیون مورد استفاده قرار می گرفت.
چهارم: ( تقویم محاسبۀ آینده) که
برای پیشگویی آینده به کار می رفت. لازم به یادآوریست که این تقویم در اخیر سال ٢٠١٢
میلادی به پایان میرسید که همین موضوع
باعث ایجاد ترس و هراس در میان تعدادی از افراد گردیده بود. آنها به این باور
بودند که ممکن ختم سال ٢٠١٢ پایانی باشد برای جهان. اما به باور مورخین اقوام
مایا به از بین رفتن زمین باور نداشتند بلکه به عقیدۀ آنها همه چیز شکل دورانی را
داشته و دوباره آغاز میگردید.
تقویم گریگوریوس
در جریان سده های نخستین بعد از
میلاد مسیح کلیسا با دلهره و تشویش متوجه گردید که چگونه روز های مذهبی در تناسب به
فصل های سال تغییر کرده و از جا های اصلی شان در تقویم بیجا شده اند. به طور مثال
(عید پاک) یا ( Easter) [ که یکی از روز های مذهبی مسیحی است و در یک روز
یکشبنه در ماۀ اپریل و یا هم می قرار دارد] همه ساله به جلو می افتاد. طوری که
قبلاَ نیز گفته شد (تقویم جولیانی) به ٣٦٥,٢٥ روز مختصر ساخته شده بود و این اختصار و حذف اعداد اعشاری، با مرور زمان یک تفاوت ده روزه را ایجاد کرده بود. طوری که همه روز های مذهبی ده روز جلو افتاده بودند. به منظور اصلاح این نقیضه (پاپ
گریکوریوس هشتم) در سال ١٥٨٢ دست به کار شد و روز های را که در میان چهارم و
پانزدهم اکتوبر قرار داشت از تقویم همان سال حذف نموده و (تقویم گریگوریوس) را
ساخت. این تقویم که دارای ٣٦٥,٢٤٢٥ روز بوده و در هر ده
هزار سال صرفاَ سه روز تفاوت میکند. [این تقویم امروز تقریباَ در سراسر جهان مورد
استفاده قرار میگیرد]
تقویم انقلابی فرانسه
در فرانسه در سال ١٧٩٣ در جریان
انقلاب، مجمع ملی فرانسه یا (National Convention) فیصله نمود تا هفته های هفت روزه را از بین برده به
جای آن دوره ها یا به اصطلاح هفته های پنج روزه را جاگزین سازد. در این تقویم هر
"هفته" به جای هفت روز دارای ده روز بود و طول هر روز به جای بیست و
چهار ساعت، ده ساعت و صد دقیقه تعین گردیده بود.
یکی از طراحان اصلی این تقویم شخصی بود به نام (Gillbert
Romme)
که یک مخترع و ریاضی دان فرانسوی بود. هدف اصلی او از لغو هفته های هفته روزه و به
کار گیری "هفته های ده روزه" این بود تا روز یکشنبه که روز مذهبی
مسیحیان به شمار میرود را لغو کند و به این ترتیب نقش کلیسا و مذهب را در زندگی
مردم کمرنگ سازد. در تقویم جدید برای استراحت به جای یکشنبه یک روز دیگر که (Decadi)
نامیده میشد، گنجانیده شده بود. در این روز که مردم همه تعطیل بودند باید با هم ملاقات نموده، وطنپرست بودن و انقلابی بودن را ستایش میکردند. هر چند با
رویکار آمدن این تقویم همه تاریخگزاری های قبلی ملغی قرار داده شد ولی با آن هم
عمر این تقویم کوتاه بود. زیرا بعد از دوازده سال کنار گذاشته شد. هر چند در
سال ١٨٧١ توسط (کمون پاریس) [یا دولت محلی پاریس] برای مدتی کوتاهی یعنی هژده روز
دوباره مورد استفاده قرار گرفت ولی بعداَ توسط ناپلیون بناپارت برای همیش لغو
گردید.
تقویم شوروی ـ استالین
استالین رهبر شوروی سابق در سال ١٩٢٩
تقویم جدیدی را ایجاد کرد که به باور او باعث بلند رفتن سطح تولید در فابریکه ها
میگردید. او به جای هفته های هفته روزه که با روز های تعطیلی ثابت یعنی یکشنبه ها
به پایان میرسید دوره ها یا به اصطلاح هفته های پنج روزه را ایجاد کرد. در این
تقویم روز های تعطیلی ثابت نه بلکه متغییر بودند. به اساس این تقویم کارگران به پنج
گروپ تقسیم شده و دارای تعطیلی های غیر ثابت بودند و این موضوع باعث میگردید تا هشتاد
فیصد نیروی کار همیشه به وظایف شان حاضر باشند. آنچه در این تقویم در نظر گرفته
نشده بود این بود که اعضای خانواده همه در یک روز رخصت باشند تا بتوانند تا با هم
دیدار کنند. این تقویم در میان سالیان ١٩٢٩ و ١٩٤٠ مورد استفاده قرار داشت.
تقویم شمسی
در تقویم شمسی طول یک سال برابر
است با ٣٦٥ روز. در حالی که یک دور مکمل
کرۀ زمین گَرد آفتاب مدت ٣٦٥,٢٤٢١٩٨٧٨ روز را در بر میگیرد. برای این که از بروز
اشتباه جلوگیری شود و فصل های سال همیشه به جا های خود قرار داشته باشند، سال
کبیسه را ایجاد کرده اند. به این معنی که هر سه سال بعد، یک سال دارای ٣٦٦ روز
میباشد و این روز اضافی را در اخیر ماۀ فبروی قرار میدهند.
تقویم قمری
به طور اوسط فاصله زمانی میان ماه
های قمری یعنی از یک ماۀ نو تا ماۀ نو دیگر، ٢٩ روز، ١٢ ساعت و ٤٤ دقیقه میباشد. همچنان
یک سال قمری دارای ٣٥٤ روز است.
برگرفته از مجلۀ سویدنی تاریخ جهان
ترجمه از ویبلاگ رنگارنگ
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر