ترجمۀ احمد ضیا دانش
الفرد نوبل ( ١٨٣٣ـ ١٨٩٦) که یک مخترع بود وصیت نموده بود
تا بعد از مرگش همه ثروت و دارایی او سرمایه گذاری شود تا بعداَ
برای تحقیقات و کار های علمی برجسته به شکل پول نقد و جوایز به دانشمندان اهدا
گردد. الفرد نوبل همچنان فیصله نمود تا جایزه صلح نوبل باید در ناروی توزیع گردد.
زیرا در آن زمان کشور های سویدن و ناروی مشترکاَ باهم یک اتحادیه را تشکیل داده
بودند. [این اتحادیه در سال ١٩٠٥ منحل گردید]. نخستین جایزه نوبل در سال ١٩٠١
توزیع گردید.
روزی الفرد نوبل در سال ١٨٨٨ در یک روزنامه خبر مرگ خود را
خواند. در این خبر که به اشتباه پخش گردیده بود از او به عنوان " فروشندۀ
مرگ" یاد شده بود. اما در واقع شخص که فوت شده بود (لودویک Ludviq) نامداشت
و برادر الفرد نوبل بود که برخی از روزنامه ها این دو برادر را با هم به اشتباه
گرفته بودند و در نتیجه این خبر نادرست را پخش نموده بودند.
برنده گان جایزه نوبل در رشته های فزیک، کیمیا و اقتصاد
توسط (اکادمی شاهی علوم ساینس) انتخاب می گردند. برنده گان جایزۀ نوبل در رشته های
فیزیولوژی و طب توسط انستیتوت (Karolinska) انتخاب می شوند.
به همین ترتیب برنده گان جایزه صلح توسط یک کمیتۀ دیگر در شهر (اوسلوـ ناروی)
که اعضای آن توسط پارلمان ناروی برگزیده می شوند، انتخاب می گردند.
جایزه نوبل همه ساله
در روز مرگ الفرد نوبل یعنی دهم دسمبر توزیع می گردد.
هر برنده جایزه نوبل
یک مدال طلا که وزن آن به دو صد وچهل گرام می رسد را بدست می آورد. در روی این
مدال ها تصویری از الفرد نوبل منقوش است و در قسمت عقبی آن اسم شخص که آن را بدست
آورده حک شده است.
مقدار پول که به
برنده گان جوایز نوبل پرداخت می شود از پانزده هزار و هفتصد و هشتاد و دو کرون
سویدنی که در سال ١٩٠١ تعین گردیده بود به ده میلیون کرون سویدنی در سال ٢٠٠٤
ازدیاد یافت. این مقدار پول باید معادل معاش بیست و دو ساله یک پروفیسور باشد.[یک دالر
امریکایی برابر است با تقریباَ هفت کرون سویدنی]
سرمایه امروزی [سال
٢٠٠٥] (بیناد نوبل) به سه و نیم میلیون کرون سویدنی بالغ می گردد.
معمولاَ جوایز بخش های ادبی و صلح باعث برانگیختن احساسات
داغ نیز می گردد. حتی در سال ١٩٠١ (اکادمی سویدن ) به این دلیل مورد انتقاد قرار
گرفت که در صورت موجودیت نویسنده های سرشناسی مانند (لوتولستوی) (اگوست سترین بری)
و یا (هنریک ایبین) چرا یک نویسنده گمنام فرانسوی به نام (سولی پرودوم Sully Prudhomme)
توانسته این جایزه را بدست آورد. [سولی پرودوم Sully Prudhomme
برندۀ اولین جایزه نوبل در بخش ادبیات می باشد]
نخستین سویدنی که موفق به بدست آوردن جایزه نوبل گردید یک
کیمادان به اسم (مونتی ارینوس Svante Arrhenius) بود که در سال
١٩٠٣ مفتخر به اخذ آن گردید. از آن ببعد بیست و هفت تن سویدنی دیگر [تا سال ٢٠٠٥]
موفق به اخذ جایزه نوبل گردیده اند.
ایالات متحده امریکا
با بدست آوردن دوصد و چهل جایزه نوبل دارنده بیشترین تعداد این جوایز می باشد.
(الکساندر
سولژنیتسین Solzhennitsyn Alexander ) [نویسنده
شناخته شده روسی ] در سال ١٩٧٠ جایزه ادبی نوبل را بدست آورد. اما دولت شوروی سابق
برای موصوف اجازه نداد تا جایزه اش را تسلیم شود.
(گبریئل گارسیا مارکز Gabriel Garcia
Marquez) [نویسنده، خبرنگار و فعال سیاسی کولمبایی] در سال ١٩٨٢ برنده جایزه
ادبی نوبل شناخته شد. اما خلاف معمول او نخواست با پوشیدن "دریشی" برای
اخذ جایزه اش حاضر گردد بلکه او در عوض با یک پیراهن ساده سفید رنگ دهقان ها و با
پطلون و نکتایی آمد.
خانم (سلما لاگر لوف Salm Lagerlöf) [نویسنده
نامدار سویدنی] اولین زنی است که جایزۀ نوبل را در بخش ادبیات از آن خود کرده است.
در سال ١٩٧٥ دو تن یکی (کانتروویچ Kantorovich)
[ریاضیدان و اقتصاددان] روسی و دیگری (کوپمن Koopman) [
اقتصاددان ] امریکایی جایزه نوبل را به صورت مشترک بدست آوردند. اما حسب تصادف
مدال های آنها در شهر استکهلم رد و بدل گردیده و آنها هم بدون آن که متوجه این
نکته شوند به کشور های خود برگشتند. از آنجا که در آن زمان مناسبات بین امریکا و
شوروی سابق دوستانه نبود برگرداندن مدال های مذکور مدت چهار سال را در برگرفت.
مدال های نوبل از سال
١٩٠٢ به این طرف به عین شکل و دیزاین وجود دارد. صرفاَ در نخستین سال توضیح این
جوایز یعنی سال ١٩٠١ شکل مدال های مذکور با شکل امروزی آن تفاوت داشت.
جوان ترین فردی که جایزه نوبل را بدست آورده است (سر لورنس
برگ Sir Lawrence Bragg) [ فزیکدان] بریتانوی می باشد. او در سال ١٩١٥ زمانی که ٢٥ ساله
بود همراه با پدرش در بخش فزیک جایزه نوبل را بدست آورد.
(کنوت همسون Knut Hamsun) ناروژی در سال
١٩٢٠ جایزه نوبل در بخش ادبیات را بدست آورد. نامبرده این جایزه اش را در جریان
جنگ دوم جهانی به (جوزف گوبلز Joseph Goebbels) وزیر تبلیغات
هیتلر سپرد.
باری آدولف هتلر در سال ١٩٣٥ به عنوان کاندید جایزه صلح
نوبل معرفی گردیده بود. شخصی که او را به این مقام کاندید نموده بود یک نماینده
پارلمان سویدن از حزب سوسیال دموکرات ها از شهر (Borlänge) به
نام (
Erik Gottrid Christian Brandt) بود.
الفرد نوبل حق امتیاز
٣٥٥ جنس را در سراسر جهان بدست آورده بود. او صرفاَ سرگرم کار با (دینامیت) نبود.
از موارد دیگری که او بدان سرگرم بود میتوان به طور مثال از الیاف مصنوعی و کمره
های نصب شده در راکت ها برای عکسبرداری در فضا نیز نامبرد.
الفرد نوبل تلاش نمود
تا ابریشم مصنوعی و چرم مصنوعی را بسازد اما موفق نشد.
جایزه نوبل از مفاد
سالانه آن ملکیت های آلفرد نوبل تمویل می گردد که موصوف آنرا هدیه نموده بود.
جایزه بانک مرکزی
سویدن در بخش اقتصاد از سال ١٩٨٦ به این طرف در بزرگداشت از شخصیت آلفرد نوبل
توزیع می گردد.
نخستین شخصی که دوبار موفق به دریافت جایزه نوبل گردید
(لینوس پاولنیگ Linus Pauling) امریکایی بود. او بار اول در سال ١٩٥٤ در بخش کیمیا و بار دوم در
سال ١٩٦٣ توانست جایزه نوبل را بدست آورد.
آلفرد نوبل هرگز ازدواج ننمود. اما نامبرده در سال ١٨٧٠ با
یک دوشیزۀ بیست ساله اتریشی رابطه عاشقانه
برقرار نمود. نوبل در سال ١٨٩٦ در ویلای شخصی خود در شهر (San Remo) در
حالی که صرفاَ خدمتگارش حضور داشت، چشم از جهان بست.
آلفرد نوبل به این
باور بود که ملکیت های مورثی صرفاَ یک بدچانسی است که به کاهلی انسان کمک می کند .
مفکورۀ ایجاد جایزه
نوبل از همان ابتدا در نزد بعضی گروه ها از محبوبیت چندانی برخوردار نبود. اقارب
آلفرد نوبل از این بابت که ارثی را بدست نمی آورند احساس ناراحتی می نمودند.
همچنان بعضی از روزنامه ها نیز به مفکوره ایجاد جایزه نوبل زیاد خوشبین نبودند.
حتی (اوسکار دوم) پادشاه سویدن نیز از این بابت که این جایزه به افراد غیرسویدنی
نیز توزیع خواهد
شد انتقاد می نمود.
شد انتقاد می نمود.
این متن از کتاب 3000 Otroliga fakta نوشتۀ Carsten
Ryytty گرفته شده که در سال 2005 به طبع رسیده است. توضیحات اضافی در داخل قوس ها از مترجم میباشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر